(1) Hiểu đúng về pháo nổ, pháo hoa nổ và pháo hoa
Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị định số 137/2020/NĐ-CP thì: “Pháo nổ là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian. Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ”. Như vậy, pháo nổ ở đây bao gồm pháo nổ và pháo hoa nổ; trong đó:
- Pháo nổ là loại pháo có chứa thuốc pháo nổ, khi sử dụng gây ra tiếng nổ (pháo bánh, pháo quả...khi đốt gây ra tiếng nổ);
- Pháo hoa nổ là loại pháo có chứa thuốc pháo nổ, thuốc phóng, thuốc pháo hoa, khi sử dụng gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian (pháo hoa nổ do lực lượng Quân đội bắn vào các ngày lễ, tết, sự kiện chính trị lớn của đất nước, được Thủ tướng Chính phủ cho phép; các loại pháo dàn mà một số đối tượng đã mua, đốt trái phép gây ra tiếng rít, tiếng nổ và màu sắc trong không gian trong các dịp Tết).
Pháo nổ và pháo hoa nổ bị nghiêm cấm nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt, trừ trường hợp được Thủ tướng chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng (theo khoản 1 Điều 5 Nghị định số 137/2020/NĐ-CP).
Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 3 Nghị định số 137/2020/NĐ-CP thì: “Pháo hoa là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ”. Như vậy, pháo hoa ở đây được hiểu là sản phẩm có chứa thuốc pháo hoa, khi sử dụng “đốt” chỉ phát ra hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian và đặc biệt là không gây ra tiếng nổ (pháo hoa không có thuốc pháo nổ là các sản phẩm, như: Que, nến khi châm lửa đốt phụt ra các tia sáng đủ màu sắc). Đối với loại pháo này, cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì được sử dụng trong các trường hợp: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật; chỉ được mua của các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa để sử dụng (các doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng bảo đảm các điều kiện về an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường...).
(2) Xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về pháo
Năm 2020, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, lực lượng Công an toàn quốc đã vận động nhân dân giao nộp 473,22 kg pháo các loại; phát hiện, bắt giữ 209 vụ - 274 đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo trái phép, thu 11.306,8 kg pháo các loại. Tại địa bàn Đồng Nai, trong năm 2020, lực lượng Công an đã phát hiện, xử lý 53 vụ - 59 đối tượng mua bán, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng pháo trái phép, thu giữ trên 700kg pháo, đã khởi tố 12 vụ - 16 bị can, xử phạt hành chính 41 vụ - 43 đối tượng với số tiền 254,25 triệu đồng. Ngoài ra, phát hiện, xử lý hành chính 234 vụ - 251 đối tượng có hành vi đốt pháo trái phép (riêng trong đêm giao thừa Tết Nguyên đán Canh Tý phát hiện 143 vụ - 144 đối tượng) đã xử phạt hành chính 234 vụ - 251 đối tượng với số tiền 369 triệu đồng.
Theo quy luật hàng năm, thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán các hành vi vi phạm pháp luật về pháo sẽ gia tăng; trong tháng 12/2020, Công an tỉnh đã phát hiện, bắt giữ, xử lý hình sự nhiều đối tượng mua bán, vận chuyển, tàng trữ pháo hoa nổ trái phép (loại pháo hoa nổ dạng ống có xuất xứ từ Trung Quốc) thu giữ hơn 200kg pháo hoa nổ; đồng thời ở một số nơi trên địa bàn tỉnh đã có hiện tượng đốt pháo hoa nổ trái phép như Biên Hòa, Long Thành, Trảng Bom… điển hình: ngày 19/12/2020, Công an TP.Biên Hòa đã bắt quả tang Chung Quang Pháp (24 tuổi, thường trú tỉnh Tây Ninh) và Phạm Ngọc Tân (32 tuổi, thường trú tỉnh Hà Tĩnh) vận chuyển trái phép 60 hộp pháo nổ (98kg) bằng xe ô tô bán tải biển kiểm soát 51D-547.38 đến địa bàn TP.Biên Hòa để tiêu thụ; hiện 02 đối tượng đã bị khởi tố, bắt tạm giam để xử lý theo quy định của pháp luật.



Công an tỉnh Đồng Nai khẳng định số pháo bị thu giữ trong các vụ việc và pháo hoa người dân đốt gần đây là loại pháo hoa nổ bị cấm mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng.
Kể từ ngày 11/01/2021, theo Nghị định số 137/2020/NĐ-CP và các văn bản pháp luật khác có liên quan: Người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về pháo nổ, pháo hoa nổ thì tùy tính chất, mức độ có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự. Trường hợp mua, sử dụng pháo hoa của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được phép kinh doanh thì sẽ bị xử lý vi phạm hành chính. Trường hợp nếu đốt pháo hoa tại nơi công cộng mà gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự thì có thể bị xử lý hình sự về tội “gây rối trật tự công cộng”.
Công an tỉnh Đồng Nai đề nghị toàn thể Nhân dân đang sinh sống, làm việc, học tập trên địa bàn tỉnh không tham gia mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng pháo trái phép; tích cực phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm về pháo với cơ quan Công an qua điện thoại đường dây nóng Công an tỉnh số 0251.8820999; số điện thoại trực ban Công an các huyện, thành phố; Công an các xã, phường, thị trấn hoặc trang Zalo Công an tỉnh, Công an các huyện, thành phố; Công an các xã, phường, thị trấn.