Là địa bàn thuần nông, xã Xuân Phú có trên 3 ngàn hộ, với hơn 17 ngàn nhân khẩu, phân bố ở 5 ấp (trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 30%). Trước đây, xã Xuân Phú hay xảy ra nạn trộm cắp tài sản, đua xe, đánh bạc, đá gà, vi phạm trật tự an toàn giao thông, nạn rượu chè bê tha dẫn đến không ít vụ cố ý gây thương tích, bạo lực gia đình. Vì vậy, cuối năm 2011, Đội nữ dân phòng vùng đồng bào dân tộc Chơro được thành lập với 15 thành viên, nhằm phối hợp với công an cơ sở ngăn chặn dứt điểm tình trạng trên. Điều đặc biệt ở “Đội quân tóc dài” này là người dân tộc Chơro chiếm đa số, hiểu rõ phong tục, tập quán, tiếng nói của đồng bào nên tuyên truyền giáo dục, cảm hoá mâu thuẫn, xích mích trong nhân dân ngay từ đầu rất hiệu quả. Nhờ vậy, đã hạn chế đáng kể những phức tạp nảy sinh gây mất ANTT địa phương.
Chị Trương Thị Ngọc Hạnh, Chủ tịch Hội phụ nữ kiêm Đội trưởng Đội dân phòng xã Xuân Phú nhớ lại, để có được “Đội quân tóc dài” hoạt động hiệu quả, duy trì đều tay như hôm nay. Lúc đầu vận động thành lập Đội, chị và lãnh đạo địa phương đã phải trải qua nhiều khó khăn, vất vả, thậm chí hứng chịu không ít lời đàm tiếu, dèm pha. Ngoài khó khăn do xã hội chưa thực sự cảm thông, Đội dân phòng còn gặp phải khó khăn từ trong chính gia đình của mình, bởi điều kiện kinh tế của chị em rất khó khăn: “Phụ nữ ban ngày đi làm rồi ban đêm phải ở nhà lo cho chồng cho con. Ban đêm người ta thường nghĩ đến việc xấu là đi theo người này, người kia, mượn cớ để đi chơi thôi”, chị Trương Thị Ngọc Hạnh, chia sẻ.







Mặc dù khó khăn, vất vả là vậy, nhưng chị Trương Thị Ngọc Hạnh và lãnh đạo xã Xuân Phú không buông xuôi, bỏ cuộc mà kiên trì đến từng hộ gia đình nắm bắt tâm tư, tình cảm, khó khăn của từng chị em để có biện pháp phân tích, giải thích thấu đáo. Theo chị Trương Thị Ngọc Hạnh, do nhận thức đúng và tuyên truyền đúng quan điểm “Việc đấu tranh phòng, chống tội phạm (PCTP) là của toàn dân, không phân biệt già trẻ, gái trai. Chị em không bắt bớ được tội phạm, nhưng các chị có thể tố giác và huy động người dân tham gia tố giác tội phạm, giáo dục cảm hoá người lầm lỗi, thanh thiếu niên hư ở cộng đồng, động viên, giáo dục trẻ em có dấu hiệu vi phạm pháp luật”. Do vậy, nhiều chị em đã hiểu rõ quyền, nghĩa vụ của mình, tình nguyện đăng ký tham gia lực lượng dân phòng.
Chị Thị Mai (Đội phó dân phòng xã Xuân Phú) và chị Trần Thị Liên (Đội viên dân phòng xã Xuân Phú) cho biết “Bản thân là người dân tộc Chơ ro, nhận thức về xã hội, pháp luật còn hạn chế nhất định nên tự nguyện tham gia Đội dân phòng để được tiếp xúc với nhiều chị em và nhiều người, biết được nhiều điều hay, lẽ phải để về tuyên truyền, giáo dục bà con dân tộc (trong đó có gia đình mình) chấp hành pháp luật được tốt và đem lại nhiều quyền lợi cho đồng bào”.
Để biến suy nghĩ, lời nói thành hành động cụ thể, bên cạnh việc phối hợp với Công an xã tích cực tuần tra, kiểm soát đảm bảo ANTT trên địa bàn, Đội dân phòng xã Xuân Phú còn chủ động gặp gỡ, giáo dục, cảm hóa nhiều thanh thiếu niên có biểu hiện quậy phá cũng như các trường hợp uống rượu gây mất ANTT, có hành vi bạo lực gia đình, giúp họ tiến bộ. Điển hình trong số đó phải kể đến em Lý Phúc Minh (ngụ ấp Bình Tiến) được chị em Đội dân phòng xã Xuân Phú cảm hoá, giáo dục thành công và luôn coi như con đẻ. Được biết, ngày còn nhỏ, 3 anh em Minh thiếu tình thương yêu, chăm sóc, dạy dỗ của cha mẹ, phải ở với người cậu nghèo bị tàn tật. Minh bỏ học sớm, rồi tụ tập bạn bè gây mất ANTT địa phương. Nắm được hoàn cảnh của Minh, Đội dân phòng đã trực tiếp vào tận nhà động viên gia đình, bảo lãnh đưa Minh về nhà chị em trong Đội dân phòng nuôi ăn học. Đi học lại được một thời gian, Minh nghiện game, bỏ học nhiều lần, nhưng bằng tình thương yêu, đùm bọc, cảm hoá, giáo dục của các mẹ, cuối cùng Minh cũng quay lại trường và hoàn thành việc học cấp 2. Hiện, Minh đang làm công nhân, có thu nhập ổn định tự lo được cho bản thân và chăm sóc các em. Minh vẫn luôn được các mẹ trong Đội dân phòng dõi theo, định hướng nghề nghiệp giúp em có tương lai tươi sáng hơn.
Hay, trường hợp của Thổ Hiếu (ấp Bình Hoà) cũng là một minh chứng về sự cảm hoá giáo dục người lầm lỗi ở địa phương tiến bộ của Đội dân phòng xã Xuân Phú. Hiếu cũng bỏ học sớm, thường xuyên tụ tập bạn bè, gây gổ đánh nhau, quậy phá xóm làng, nhưng nhờ sự mềm mỏng, kiên trì uốn nắn của các chị trong Đội nữ dân phòng đã cảm hóa được Thổ Hiếu thành người tiến bộ, tu chí làm ăn. Bà Thị Liễu (mẹ của Thổ Hiếu), nhớ lại “Ngày trước, con trai tôi nó quậy phá dữ lắm, hay uống rượu, chè vô rồi oánh lộn, oánh lạo. Ai chửi bới, đánh lộn nó là nó uýnh, chứ nó không có nhường nhịn. Mấy lần nó bị Công an xã mời lên làm việc. Tuy nhiên, từ hồi có Đội dân phòng khuyên nhủ, đến nay cháu ngoan, có vợ, gia đình, có con tu chí làm ăn”.







Ông Văn Tiên (ấp Bình Hoà) cũng từng nghiện rượu nặng, mỗi lần say thường kiếm chuyện đập phá đồ đạc trong nhà và đánh đuổi vợ con ra đường. Cũng nhờ Đội nữ dân phòng khuyên nhủ thường xuyên, ông Tiên đã tỉnh ngộ, bỏ được rượu, yêu thương vợ con. Mới đây, gặp lại Đội nữ dân phòng, ông Văn Tiên tự hào khoe “Nhờ có Đội nữ dân phòng giúp đỡ, tôi đã bỏ được rượu 5 năm rồi, giờ không quậy phá nhà cửa, vợ con nữa”.
Theo chị Hạnh (Chủ tịch Hội phụ nữ, kiêm Đội trưởng Đội dân phòng), để hoà giải mâu thuẫn trong nhân dân thành công thì bản thân chị em phải thực sự kiên trì, nhẫn nại, lắng nghe thấu hiểu và có cái nhìn công tâm, khách quan, đưa ra lời khuyên hợp lý, không thiên vị “Đối với hành vi bạo lực gia đình, một người tới không làm gì được, nhưng cả Đội 5-7 chị em đến thì người ta ngại, nể không dám đánh nữa. Chúng tôi ổn định tâm lý cho người ta xong rồi phân tích, giải thích tìm hiểu nguyên nhân. Cái quan trọng là chúng tôi không bao giờ chỉ tập trung bênh vực phụ nữ, vì có những sự việc xảy ra là do phụ nữ nên phải tìm hiểu rõ nguyên nhân, từ đó giải thích, ví dụ vợ sai thì nói vợ, chồng sai nói chồng, luôn sự mềm mỏng, khéo léo, phân tích có lý có tình”, với suy nghĩ và cách làm như vậy, theo chị Hạnh, trong những năm qua, các chị đã hoà giải thành công tới gần 90% vụ việc mâu thuẫn.
Nhiều năm theo dõi hoạt động của Đội nữ dân phòng xã Xuân phú, Thượng tá Cao Xuân Hoa, Phó trưởng Công an huyện Xuân Lộc, phấn khởi nhấn mạnh “Đội nữ dân phòng trấn áp tội phạm không được như nam giới, nhưng công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia giữ gìn ANTT, cảm hoá giáo dục người lầm lỗi nhất là những trường hợp rượu chè bê tha gây mất ANTT, hoà giải mâu thuẫn trong gia đình, nội bộ nhân dân, vận động người dân chấp hành Luật giao thông thì lại làm rất tốt”. Cũng nhờ phối hợp với công an cơ sở làm tốt công tác giữ gìn ANTT, Đội nữ dân phòng đã tạo được uy tín trong nhân dân. Vì vậy, từ ngày thành lập đến nay, Đội nữ dân phòng đã vận động được nhiều mạnh thường quân, nhà hảo quyên góp xây nhà tình thương, trao học bổng, xây cầu, tặng quà người nghèo với số tiền lên đến hàng tỷ đồng.
Ông Huỳnh Tấn Hậu, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Xuân Phú, còn phấn khởi cho biết thêm “Xã có trên 6km đường QL1A, tai nạn giao thông hay xảy ra, chị em Đội dân phòng còn thường xuyên phối hợp cùng Công an xã bảo vệ hiện trường các vụ tai nạn giao thông, sơ cấp cứu người bị nạn. Ngoài ra, còn may, phát khẩu trang miễn phí cho người dân phòng, chống dịch Covid – 19, luân phiên nhau trực đảm bảo ANTT. Trụ sở dân phòng của chị em còn là địa điểm tin cậy để tiếp nhận các trường hợp cơ nhỡ, lánh lạn do bạo lực gia đình”. Tham gia các cuộc thi, như: ứng dụng khoa học công nghệ, dân vận khéo từ cấp huyện đến Trung ương, Đội nữ dân phòng xã Xuân Phú đều đạt giải nhất, nhì, ba.
Những việc làm đầy tinh thần trách nhiệm của chị em Đội nữ dân phòng xã Xuân Phú trong công tác giữ gìn ANTT và chung tay xoá đói, giảm nghèo đã góp phần quan trọng cùng cấp uỷ, chính quyền xã Xuân Phú sớm hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao. Mô hình Đội nữ dân phòng xã Xuân Phú giúp bản làng bình yên có thể là kinh nghiệm quý để các địa phương khác có thể học tập, nhân rộng.