Về vị trí của Công an xã chính quy, Điều 3, Nghị định 42 quy định: Công an xã chính quy là Công an cấp cơ sở, bố trí ở các đơn vị hành chính xã, thị trấn, thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân; làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở địa bàn xã, thị trấn.
Về nguyên tắc xây dựng Công an xã chính quy: Điều 4 quy định: Việc xây dựng Công an xã chính quy bảo đảm không tăng biên chế của Bộ Công an đến năm 2021, có lộ trình và phù hợp với tình hình thực tế của địa phương.
Về quan hệ công tác, Trưởng Công an chính quy chịu sự chỉ huy, quản lý trực tiếp của Trưởng Công an cấp huyện về công tác bảo đảm an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an xã.
Về thẩm quyền quyết định tổ chức Công an xã chính quy và lộ trình xây dựng Công an xã chính quy, Điều 6 Nghị định quy định: Bộ trưởng Bộ Công an quyết định tổ chức Công an xã chính quy…; bảo đảm ở mỗi xã, thị trấn có các chức danh: Trưởng Công an, Phó trưởng Công an, Công an viên. Hoàn thành việc tổ chức Công an xã chính quy ở các xã, thị trấn trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự trước ngày 30 tháng 6 năm 2021; các xã, thị trấn còn lại trong toàn quốc hoàn thành việc tổ chức Công an xã chính quy trước ngày 30 tháng 6 năm 2022.

Về bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất và hoạt động của Công an xã chính quy: Do ngân sách nhà nước đảm bảo và được sử dụng trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm của Bộ Công an và các bộ, cơ quan Trung ương, các địa phương theo quy định về phân cấp ngân sách nhà nước hiện hành.
Về nơi làm việc: Công an xã có trụ sở hoặc nơi làm việc phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương.
Về trách nhiệm của ủy ban nhân dân các cấp: Có phương án bố trí sắp xếp công tác hợp lý theo thẩm quyền đối với Công an xã bán chuyên trách để bổ nhiệm, điều động Công an chính quy thay thế; Giải quyết chế độ, chính sách thôi việc đối với Công an xã bán chuyên trách khi bố trí Công an chính quy thay thế; Bảo đảm trụ sở hoặc nơi làm việc; hỗ trợ ngân sách để đầu tư xây dựng, sửa chữa trụ sở hoặc nơi làm việc, sinh hoạt và trang thiết bị, phương tiện, các điều kiện bảo đảm khác phục vụ cho hoạt động của lực lượng Công an xã.
Đối với Công an xã bán chuyên trách: Những trường hợp Công an xã bán chuyên trách được Ủy ban nhân dân các cấp đồng ý tiếp tục sử dụng tham gia bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở thì được hưởng chế độ, chính sách theo quy định của Pháp lệnh Công an xã cho đến khi có văn bản quy phạm pháp luật khác.
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định về số lượng, mức phụ cấp đối với Công an xã bán chuyên trách khi tiếp tục được sử dụng tham gia bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở từ ngân sách nhà nước; quyết định chi hỗ trợ thôi việc đối với Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ mà không bố trí sắp xếp được công tác khác hoặc không tiếp tục tham gia bảo đảm an ninh, trật tự ở cơ sở theo các quy định hiện hành, phù hợp với khả năng ngân sách của địa phương; trong trường hợp địa phương không bố trí được nguồn ngân sách thì trung ương sẽ bổ sung kinh phí cho địa phương thực hiện theo Luật Ngân sách nhà nước.
Nghị định số 42/2021/NĐ-CP, được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký ban hành ngày 31/3/2021 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 16/5/2021.
Có thể thấy, thực tiễn lực lượng Công an xã chính quy đã và đang là minh chứng rõ nét vai trò, tầm quan trọng của mình trong công tác tham mưu cấp ủy, chính quyền cấp xã trong xây dựng và triển khai các kế hoạch, biện pháp bảo đảm an ninh trật tự tại cơ sở; công tác nắm tình hình địa bàn, quản lý đối tượng, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội, công tác phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã được triển khai đầy đủ và quyết liệt hơn… Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó lường; các thế lực thù địch, số đối tượng chống đối trong nước sẽ triệt để lợi dụng những sơ hở của ta, vấn đề bức xúc trong xã hội ngay từ cơ sở để tăng cường hoạt động kích động, biểu tình, gây rối ANTT, chống phá Đảng, Nhà nước. Tại các địa bàn cơ sở, nhất là các xã trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự, tình hình an ninh nông thôn còn tiềm ẩn nhiều vấn đề bất ổn mà nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ các vụ khiếu kiện, xung đột xã hội, tụ tập đông người liên quan đến đất đai, quản lý, thu hồi đất để triển khai các dự án kinh tế, xã hội. Bên cạnh đó, mặt trái của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nền kinh tế thị trường đã và đang tác động tiêu cực đến diễn biến các loại tội phạm, các hành vi vi phạm pháp luật trong đó có địa bàn cơ sở… Trên cơ sở đó, với vai trò là lực lượng công an cấp cơ sở thuộc hệ thống tổ chức của Công an nhân dân; làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; trực tiếp đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự ở địa bàn cơ sở; chính vì vậy cần phát huy hơn nữa vai trò, ý nghĩa của việc chính quy lực lượng Công an xã, đặc biệt tại các địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự.