Sự việc đau lòng xảy ra vào ngày 04/02/2021 tại một phòng trọ ở ngõ 73, phố Tam Khương, phường Khương Thượng, quận Đống Đa, TP. Hà Nội là một ví dụ. Những người thuê trọ tại đây gồm: Lê Bật T; Giáp Văn N; Trần Duy H và Lê Khắc S. Sáng 04/02, cả 4 người trên tổ chức cúng ông Công, ông Táo và mời bạn là Lê Bật Đ là anh ruột của anh Lê Bật T đến ăn cùng. Khoảng 12 giờ cúng xong, S và Đ đốt vàng mã ở trước cửa phòng trọ, trực tiếp xuống đất, không có dụng cụ gì, còn N và T đi thả cá tại hồ Đình Khương Thượng, sau đó cũng về đốt vàng mã cùng. Khi tiền vàng không còn cháy nữa thì tất cả đi vào nhà, không đổ nước cũng như hót bỏ tro đi mà vào ăn cơm trong nhà luôn, không uống rượu. Ăn xong, anh S rửa bát, lau nhà, anh Đ ngủ tại tầng 1 còn các anh N, H, T ngủ trên gác xép. Sau đó, anh S đi ra đầu ngõ 123, phố Khương Thượng uống trà đá. Trước khi đi, anh S khóa cổng sắt lại. Khoảng 15 phút sau thì anh S đi về, phát hiện khói bốc ra từ phòng trọ nhiều và cháy 3 xe máy đang dựng trong sân. Theo thông tin ban đầu, vụ cháy đã làm N, H, T và Đ tử vong do ngạt khói, khí độc.

Các vụ cháy do thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân sau:
Thứ nhất, việc bố trí bàn thờ, lư hương gần các vật liệu dễ cháy, nơi đun nấu, không đảm bảo khoảng cách an toàn về PCCC; thắp quá nhiều chân hương hoặc bố trí vàng mã gần lư hương, đèn dầu, nến nên dễ gây cháy lan, cháy lớn.
Thứ hai, vị trí đốt vàng mã gần với các vật liệu dễ cháy, trong quá trình thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã không có người trông coi, nguy cơ cháy lan từ lư hương, nến, nơi hoá vàng mã qua các vật dụng dễ cháy xung quanh, nếu quá trình phát hiện thấy cháy muộn, việc chữa cháy ban đầu của người dân hoặc cơ sở không hiệu quả dẫn đến cháy lan và cháy lớn.
Thứ ba, có nhiều hộ gia đình chưa được trang bị bình chữa cháy, chưa được tập huấn kiến thức phòng cháy, chữa cháy, kỹ năng chữa cháy và thoát nạn do đó khi đám cháy mới phát sinh công tác chữa cháy ban đầu không hiệu quả, dẫn đến cháy lan, cháy lớn.

Ngoài ra, ngày 29/3/2021, Chính phủ ban hành Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo. Khoản 1, Điều 14 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi “Thắp hương hoặc đốt vàng mã không đúng nơi quy định”. Như vậy, với người thắp hương hoặc đốt vàng mã không đúng nơi quy định tại các lễ hội sẽ bị phạt tiền đến 500.000 đồng.
Để đảm bảo các điều kiện an toàn phòng cháy và chữa cháy trong quá trình thắp thương thờ cúng, đốt vàng mã trong dịp rằm tháng 7 âm lịch. Tác giả khuyến cáo một số biện pháp đảm bảo an toàn phòng cháy và chữa cháy như sau:
Một là, quản lý chặt chẽ và sử dụng an toàn nguồn lửa, nguồn nhiệt khi thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã…
Hai là, bố trí nơi thờ cúng hợp lý, bàn thờ phải làm bằng vật liệu khó cháy hoặc không cháy và có vách ngăn chống cháy lan qua khu vực xung quanh. Đèn dầu, lư hương, nến phải đặt chắc chắn trên các vật không cháy, cách xa vật dễ cháy để đảm bảo không cháy lan khi chân hương trong lư hương cháy hoặc đèn dầu, nến bị rơi; trên bàn thờ nên bố trí ít các vật liệu dễ cháy.
Ba là, đốt vàng mã phải đúng nơi quy định; tuyệt đối không thắp hương thờ cúng và đốt vàng mã tại khu vực cấm sử dụng ngọn lửa trần, đốt vàng mã, thắp hương thờ cúng như tại các cơ sở sản xuất kinh doanh, các cửa hàng xăng dầu, các chợ, trung tâm thương mại,…; trước khi đốt vàng mã phải chọn khu vực kín gió, hoặc sử dụng các vật dụng che chắn tránh gió cuốn tàn lửa qua các khu vực xung quanh gây cháy lan, cháy lớn; trong thời gian thắp hương thờ cúng, hoá vàng mã phải có người trông coi.

Bốn là, thường xuyên tự kiểm tra an toàn PCCC hệ thống điện, thiết bị tiêu thụ điện tại khu vực đặt bàn thờ để kịp thời phát hiện các sơ hở, thiếu sót và có biện pháp khắc phục đảm bảo điều kiện an toàn PCCC. Trước khi rời khỏi nhà và trước khi đi ngủ phải kiểm tra nơi thờ cúng, ngắt các thiết bị điện không cần thiết.
Năm là, tham gia các lớp tập huấn kiến thức, kỹ năng về phòng cháy và chữa cháy do Cơ quan Công an, chính quyền địa phương tổ chức; chủ động trang bị tối thiểu một bình chữa cháy xách tay cho hộ gia đình để kịp thời xử lý khi có sự cố cháy, nổ xảy ra. Mỗi hộ gia đình hãy chủ động chuẩn bị phương án thoát nạn khi có cháy xảy ra, dự kiến các lối thoát nạn khác ngoài cửa chính như ban công, lô gia, sân thượng, lên mái, sang nhà bên cạnh.
Sáu là, khi xảy ra cháy nổ, sự cố tai nạn, hãy thật bình tĩnh suy xét, hô hoán báo động cho tất cả mọi người trong nhà biết để mau chóng di chuyển ra ngoài. Khi thoát qua khu vực có khói, lửa hãy dùng khăn mềm thấm nước hoặc mặt nạ phòng độc, để che chắn mặt, cơ thể; Tuyệt đối không núp trong phòng, nhà vệ sinh… báo ngay cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH theo số đường dây điện thoại nóng 114.