Dùng nỗi sợ để “thao túng tâm lý”
Mới đây, ngày 3/9, trực ban Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Đồng Nai nhận được trình báo của chị P.T.H.A, thường trú tại phường Trấn Biên về việc con gái chị bị đối tượng không rõ lai lịch bắt cóc, gọi điện, nhắn tin yêu cầu gia đình phải đưa 300 triệu đồng tiền chuộc để trả người. “Đối tượng dùng Zalo của con nhắn cho tôi với nội dung “Mẹ ơi mẹ có tiền không chuyển cho con 300 triệu”. Ngay khi nhận được tin nhắn này, tôi biết con mình đã xảy ra chuyện và ngay lập tức trình báo cơ quan Công an”, chị A nói.
Xác định tính chất phức tạp của sự việc, đồng chí Giám đốc và đồng chí Phó Giám đốc - Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh chỉ đạo các lực lượng khẩn trương vào cuộc. Áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh phối hợp với Cục nghiệp vụ, Công an phường Trấn Biên đã giải cứu thành công nạn nhân khi em đang bị các đối tượng khống chế online tại một nhà nghỉ ở phường Trấn Biên. Theo lời kể của nạn nhân, vào chiều ngày 2/9, nạn nhân nhận được điện thoại của shipper điện thoại thông báo đơn hàng và yêu cầu cung cấp thông tin địa chỉ để giao hàng. Một lúc sau, một đối tượng khác tự xưng là Công an gọi điện đến và nói nạn nhân có liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu bị hại cài ứng dụng Zoom, mở camera, chia sẻ màn hình, đồng thời để chứng minh trong sạch phải chuyển tiền cho chúng nếu không sẽ bị bắt giam. “Đối tượng sau khi nhận tiền thì yêu cầu em đến chỗ vắng người, không được liên lạc với ai. Khi em thuê được phòng trong nhà nghỉ, đối tượng thông qua phần mềm Zoom để giám sát, khống chế, dùng lời lẽ đe doạ và buộc em cung cấp tài khoản Facebook, Zalo cùng mật khẩu. Từ đó, các đối tượng đã liên lạc với gia đình đe doạ yêu cầu đưa tiền chuộc”, nạn nhân cho biết thêm.

Thực tế từ nhiều vụ lừa đảo, bắt cóc online gần đây cho thấy, chiêu thức lừa đảo có thể thay đổi, ngày càng tinh vi hơn, nhưng chung quy lại, thứ khiến chúng hoạt động là tâm lý của con người, là lòng tốt, lòng tham, sự nhẹ dạ cả tin và đặc biệt có một thứ mà hầu hết đối tượng xấu đều rất thích thao túng, đó là nỗi sợ. Các đối tượng giả danh lực lượng chức năng, đưa ra lời “phán quyết” bị hại liên quan đến một đường dây ma tuý, rửa tiền. Rồi từ những bất an nho nhỏ trong tâm lý đó, bị hại dần bị các đối tượng thao túng, cung cấp thông tin, để đối tượng có thể vẽ ra những kịch bản khác nhau và nạn nhân phải dùng mọi cách để chứng minh mình “trong sạch”, thoát ra khỏi nỗi sợ. “Khi yêu cầu con vào nhà nghỉ, thông qua phần mềm zoom, người ta liên tục giám sát con, không cho con thoát ra khỏi phần mềm này.
Cảnh giác trước thủ đoạn giả danh
Chỉ trong vòng 2 tháng gần đây, phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Đồng Nai liên tục phối hợp cùng Công an các phường, xã giải cứu nhiều vụ “bắt cóc online” xảy ra trên địa bàn tỉnh. Theo đó, chiêu bài khống chế, gây áp lực tâm lý là thủ đoạn mới, tinh vi mà tội phạm không gian mạng dùng để thực hiện hành vi phạm tội. Đối tượng chúng nhắm đến là học sinh, sinh viên, nhất là những trường hợp gia đình có điều kiện, thường tập trung vào việc học, ít có kiến thức xã hội. Một khi bị thao túng tâm lý, các bạn trẻ rất lo lắng, sợ hãi, sẵn sàng làm theo tất cả những hướng dẫn của số đối tượng lừa đảo, kể cả việc tự trộm tài sản của ông bà, cha mẹ đem bán lấy tiền chuyển khoản “chứng minh vô tội” với các cô chú “công an, kiểm sát viên” giả danh. “Khi thực hiện hành vi, chúng đã chuẩn bị, lên kịch bản rõ ràng từ thông tin chúng thu nhận được từ bị hại, khống chế, giám sát online, yêu cầu nạn nhân phải thực hiện theo yêu cầu của bọn chúng. Tuỳ theo diễn biến tâm lý của nạn nhân, chúng sẽ lợi dụng để thay đổi kịch bản và có những bước tiếp theo để nạn nhân tin tưởng câu chuyện chúng dựng lên là thật. Thậm chí, để nạn nhân tin tưởng, các đối tượng giả danh lực lượng còn gọi video cho nạn nhân thấy cảnh phòng truyền thống, hội trường trụ sở, phòng làm việc, các đối tượng mặc trang phục Công an đang lấy lời khai đối tượng bị bắt để nạn nhân hợp tác với các đối tượng”, Thượng tá Lê Vấn, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự cho biết.

Ghi nhận của Phòng Cảnh sát hình sự qua các vụ “bắt cóc online”, hầu hết nạn nhân đều đã dùng chính tài khoản của mình để chuyển tiền cho các đối tượng và khi đã nhận được tiền, từ ít đến nhiều, đối tượng sẽ tìm cách để có thể chiếm đoạt tối đa số tiền mà gia đình và nạn nhân có thể cung cấp. Sau đó bắt đầu cắt đứt liên lạc. “Thủ đoạn của đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi hơn và có nhiều vụ trong quá trình dẫn dụ ép nạn nhân quay clip nhạy cảm. Khi đã có clip này, đối tượng gần như đã đạt được điều kiện tuyệt đối để nạn nhân và gia đình buộc phải làm theo mọi yêu cầu của chúng”, Thượng tá Lê Vấn lưu ý về thủ đoạn lừa đảo của loại tội phạm này.
Cơ quan chức năng khuyến cáo. Cơ quan Công an khi cần làm việc với người dân, sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua Công an địa phương, không làm việc qua điện thoại, qua mạng xã hội, không yêu cầu chuyển tiền để phục vụ công tác điều tra, không yêu cầu đến nơi vắng người. Khi gặp trường hợp này có thể nghĩ ngay là có dấu hiệu của hành vi lừa đảo. Khi có người điện thoại thông báo bị truy tố, có lệnh bắt,… người dân cần bình tĩnh, không hoảng sợ; không cung cấp thông tin cá nhân, không cung cấp mật khẩu tài khoản Zalo, Facebook tài khoản ngân hàng... Đối với gia đình khi nhận thông tin con em bị bắt cóc thì cần liên hệ cơ quan Công an để phối hợp và được hướng dẫn, không làm theo yêu cầu của đối tượng. “Chúng tôi mong muốn các tổ chức xã hội, cơ quan đoàn thể, nhà trường và đặc biệt là cha mẹ các cháu học sinh, sinh viên phải tuyên truyền, giáo dục để các cháu nhận thức rõ vấn đề này, tránh bị các đối tượng lợi dụng trở thành những nạn nhân tiếp theo”, Thượng tá Lê Vấn nhấn mạnh.