Hiện nay tỉnh Đồng Nai và các tỉnh, thành lân cận đang đẩy mạnh phát triển hạ tầng giao thông, nhất là khi các công trình trọng điểm như Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành; các tuyến cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và Dầu Giây - Liên Khương; đường Vành đai 3, Vành đai 4… đang được đẩy nhanh tiến độ, cộng với hoạt động xây dựng nhà ở, san lấp mặt bằng của người dân, doanh nghiệp gia tăng nên nhu cầu sử dụng cát, đất, đá rất lớn. Đây cũng chính là thời điểm các đối tượng tăng cường hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép. Trước thực trạng đó, phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh đã xây dựng kế hoạch, tập trung lực lượng phòng ngừa, đấu tranh, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm trên lĩnh vực này.

Mới đây, ngày 18/6/2025 qua công tác tuần tra bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên tuyến đường thủy nội địa, Đội Cảnh sát đường thủy phát hiện ông Nguyễn Thanh Phú (44 tuổi) quê tỉnh Tiền Giang đang vận chuyển 3m khối cát trái phép trong khoang ghe trên tuyến Sông Sâu, đoạn qua xã Đại Phước, huyện Nhơn Trạch. Tại thời điểm kiểm tra, ông Phú không xuất trình được hóa đơn chứng từ nguồn gốc số cát đang vận chuyển và chứng chỉ lái phương tiện. Tổ công tác đã lập biên bản tạm giữ phương tiện để xử lý theo quy định. Trước đó rạng sáng ngày 7/3/2025, các Tổ tuần tra của Trạm Cảnh sát đường thủy Long Hưng phối hợp với Đội Cảnh sát đường thủy, Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh phát hiện, bắt giữ 4 vụ - 4 phương tiện đang vận chuyển tổng cộng 19m khối cát trái phép trong khoang ghe trên tuyến sông Đồng Nai đoạn qua ấp Long Hiệu, xã Long Tân, huyện Nhơn Trạch. Tại thời điểm kiểm tra, các chủ phương tiện đều không xuất trình được hóa đơn chứng từ nguồn gốc số cát đang vận chuyển trên phương tiện và giấy chứng nhận khả năng chuyên môn đối với thuyền viên điều khiển phương tiện. Các tổ công tác đã tiến hành đưa phương tiện về bến tạm giữ và tiếp tục xác minh, làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Hoạt động khai thác cát trái phép trên đường thuỷ nội địa còn diễn biến phức tạp do các đối tượng tìm cách đối phó, lén lút hoạt động vào đêm khuya, tại những khu vực giáp ranh, đoạn sông cách xa nhà dân do đó công tác phát hiện xử lý gặp rất nhiều khó khăn. Để phát hiện, xử lý được các vụ việc liên quan, đòi hỏi lực lượng trinh sát phải đeo bám nắm bắt tình hình hoạt động trong nhiều ngày. Đơn cử cuối tháng 1/2025, lực lượng Cảnh sát đường thủy, phòng Cảnh sát giao thông phát hiện 1 ghe gỗ có khoảng 4 đối tượng (chưa rõ lai lịch) đang bơm cát từ dưới lòng sông Đồng Nai thuộc xã Long Tân, huyện Nhơn Trạch lên ghe gỗ do Đỗ Minh Tâm (42 tuổi) quê tỉnh Long An điều khiển, trên ghe có khoảng 5m khối cát, khi thấy lực lượng công an các đối tượng trên ghe hút đã nhấn lù làm chìm ghe rồi nhanh chân nhảy xuống sông bỏ trốn. Lực lượng phối hợp đã liên hệ với đơn vị trục vớt để tiến hành trục vớt ghe bơm hút cát đã bị đánh chìm.
Theo báo cáo của Phòng Cảnh sát giao thông; Công an tỉnh, trong 6 tháng đầu năm 2025 đơn vị đã phát hiện 11 vụ khai thác, vận chuyển khoáng sản (cát) trái phép trên tuyến đường thủy, 1 vụ vận chuyển cát trái phép trên tuyến đường bộ. Qua đó, lực lượng công an tạm giữ 16 phương tiện, 76 m3 cát tăng 2 vụ so với cùng kỳ 2024.

Để phòng ngừa, đấu tranh với hành vi khai thác và vận chuyển khoáng sản trái phép trên các tuyến sông, trong thời gian tới Thượng tá Nguyễn Hải Âu, Phó trưởng phòng Cảnh sát giao thông; Công an tỉnh cho biết đơn vị sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tình trạng khai thác khoáng sản (cát) trái phép, thực hiện tốt công tác nắm tình hình tại các khu vực, địa bàn trọng điểm để tập trung tuần tra, phát hiện bắt giữ. Bên cạnh đó, sẽ phối hợp với chính quyền địa phương để tiếp tục tuyên truyền người dân chấp hành tốt các quy định pháp luật; chủ động phối hợp với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm trên lĩnh vực khai thác và vận chuyển khoáng sản trái phép.
Đấu tranh với hành vi khai thác, vận chuyển khoáng sản (cát) là bài toán khá nan giải. Ngoài sự quyết tâm của ngành Công an còn cần đến sự tích cực, chủ động của chính quyền các địa phương.