Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi xuất, nhập cảnh trái phép sẽ bị xử lý theo Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 và Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình. Tùy vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi và số lần vi phạm để áp dụng chế tài phù hợp, xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Về xử phạt hành chính: Điều 17 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, cư trú và đi lại, cụ thể:
- Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi “cho người nước ngoài nghỉ qua đêm nhưng không khai báo tạm trú, không hướng dẫn người nước ngoài khai báo tạm trú theo quy định hoặc không thực hiện đúng các quy định khác của cơ quan có thẩm quyền” (điểm g, khoản 2).
- Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi:
+ Qua lại biên giới quốc gia mà không làm thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh theo quy định (điểm a, khoản 3).
+ Trốn hoặc tổ chức, giúp đỡ người khác trốn vào các phương tiện nhập cảnh, xuất cảnh nhằm mục đích vào Việt Nam hoặc ra nước ngoài (điểm b, khoản 3).
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với “chủ phương tiện, người điều khiển các loại phương tiện chuyên chở người nhập cảnh, xuất cảnh Việt Nam trái phép” (điểm a, khoản 4).
- Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành vi “giúp đỡ, chứa chấp, che giấu, tạo điều kiện cho người khác đi nước ngoài, ở lại nước ngoài, vào Việt Nam, ở lại Việt Nam hoặc qua lại biên giới quốc gia trái phép” (điểm a, khoản 5).
- Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi “tổ chức, đưa dẫn hoặc môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh Việt Nam trái phép” (điểm đ, khoản 6).
Về trách nhiệm hình sự: theo Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định:
- Người nào xuất cảnh, nhập cảnh trái phép hoặc ở lại Việt Nam trái phép, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm (Điều 347 Tội vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh; tội ở lại Việt Nam trái phép quy định).
- Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm đối với người nào vì vụ lợi mà tổ chức hoặc môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép (Khoản 1, Điều 348 Tội tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép quy định).
- Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây: (a) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; (b) Phạm tội 02 lần trở lên; (c) Đối với từ 05 người đến 10 người; (d) Có tính chất chuyên nghiệp; (đ) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng; (e) Tái phạm nguy hiểm (Khoản 2, Điều 348 Tội tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép quy định).
- Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây: (a) Đối với 11 người trở lên; (b) Thu lợi bất chính 500.000.000 đồng trở lên; (c) Làm chết người.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng” (Khoản 3, Điều 348 Tội tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép quy định).
Trước tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp, nguy hiểm khó lường trên thế giới cũng như trong nước. Thực tế công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thời gian qua cho thấy có nhiều ca lây nhiễm được phát hiện xuất phát điểm từ người nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam thông qua con đường hợp pháp hoặc trái phép, đặc biệt nguy cơ lây nhiễm cao trong cộng đồng là từ các trường hợp xuất nhập cảnh trái phép. Do vậy, để làm tốt công tác phòng, chống dịch Covid- 19 thì công tác đấu tranh phòng, chống xuất, nhập cảnh trái phép có ý nghĩa quan trọng đòi hỏi sự tham gia của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ, tham gia của quần chúng nhân dân; thực hiện tốt một số nội dung sau:
1. Tự giác chấp hành quy định của pháp luật khi xuất cảnh, nhập cảnh. Không tham gia xuất cảnh trái phép, nhập cảnh trái phép; không chứa chấp người xuất cảnh trái phép, nhập cảnh trái phép; không tổ chức, môi giới, đưa dẫn người khác xuất cảnh trái phép, nhập cảnh trái phép.
2. Luôn đề cao ý thức cảnh giác trước các biểu hiện của hoạt động xuất, nhập cảnh trái phép. Chủ nhà nghỉ, khách sạn, nhà trọ, cơ sở kinh doanh lưu trú không bao che, chứa chấp người có hành vi xuất, nhập cảnh trái phép; nếu phát hiện các trường hợp nghi vấn phải kịp thời báo cho cơ quan chức năng nơi gần nhất.
3. Khi phát hiện hành vi xuất nhập cảnh trái phép, đề nghị người dân thông báo ngay cho chính quyền địa phương, cơ quan Công an nơi gần nhất hoặc qua số điện thoại đường dây nóng 02513.849.123.
Mỗi công dân hãy nêu cao tinh thần trách nhiệm trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”; kiên quyết đấu tranh, tố giác kịp thời các hành vi xuất, nhập cảnh trái phép để góp phần phòng, chống dịch Covid-19 hiệu quả trên địa bàn tỉnh.