Những buổi hướng dẫn như thế giờ đã trở thành công việc quen thuộc của chúng tôi - những cán bộ Công an xã trực tiếp đến từng ấp, từng hộ dân để giúp người dân làm quen với công nghệ. Không ít người dân ban đầu còn e ngại, sợ “bấm nhầm” hay “làm sai”, nhưng rồi khi thấy chúng tôi kiên nhẫn, tận tình, họ dần tự tin hơn, tự tay thao tác được.
Tôi chợt nhận ra, chính chúng tôi, những chiến sĩ Công an ở tuyến đầu, đang trở thành những “người thầy” đặc biệt trong phong trào “Bình dân học vụ số”, một hành trình mới, âm thầm nhưng đầy ý nghĩa, góp phần xây dựng nền tảng cho một xã hội số an toàn, văn minh.

Vai trò của lực lượng Công an trong phổ cập kiến thức số cho Nhân dân
Trong thời đại chuyển đổi số, lực lượng Công an nhân dân đang đảm nhận một vai trò mới - lực lượng tiên phong lan tỏa phong trào “Bình dân học vụ số” đến Nhân dân, góp phần xây dựng nền tảng công dân số vững chắc từ cơ sở. Chính vì thế, Cục Đào tạo đã phối hợp với các đơn vị ra mắt chương trình “Bồi dưỡng, tập huấn chuyển đổi số trong Công an nhân dân”. Và ngay trong ngày đầu ra mắt, đã có gần 4.000 tài khoản đăng ký.
Tại nhiều địa phương, hình ảnh cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân tận tình hướng dẫn người dân cài đặt, kích hoạt định danh điện tử VNeID, hay thao tác nộp hồ sơ trực tuyến đã trở nên quen thuộc. Không chỉ ở trụ sở Công an xã, mà ngay tại nhà văn hóa, chợ, hay quán cà phê, những “lớp học công nghệ” như thế vẫn diễn ra hằng ngày. Đó là cách chúng tôi đưa công nghệ về tận cơ sở, theo đúng nghĩa “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng hộ”. Người dân được cầm tay chỉ việc, từ cách chụp ảnh giấy tờ đến xác thực khuôn mặt. Với người trẻ, đó là việc dễ dàng, nhưng với người lớn tuổi hay bà con vùng sâu, vùng xa, đó là cả một hành trình vượt qua nỗi sợ công nghệ.
Mỗi chiếc điện thoại cài thành công ứng dụng VNeID là một bước tiến nhỏ, nhưng mang lại ý nghĩa lớn, giúp người dân tiếp cận với dịch vụ công trực tuyến, từng bước trở thành công dân số thực thụ.
Đặc biệt, phong trào “Tổ công nghệ số cộng đồng” tại các xã, phường đang lan tỏa mạnh mẽ. Trong các tổ ấy, Công an cơ sở là nòng cốt, là người trực tiếp hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn thao tác, đồng thời bảo đảm an ninh, an toàn thông tin cho người dân. Chúng tôi xem mỗi buổi hướng dẫn không chỉ là nhiệm vụ hành chính, mà là một phần trách nhiệm chính trị, giúp người dân thật sự hòa nhập với kỷ nguyên số.

Bảo vệ người dân trước nguy cơ mù thông tin, mù an ninh mạng
Trong quá trình đi cơ sở hướng dẫn người dân cài đặt định danh điện tử, tôi nhận ra một thực tế đáng lo, không ít người dân, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc ở vùng nông thôn, rất dễ bị “mù thông tin” và “mù an ninh mạng”. Họ sử dụng điện thoại thông minh, nhưng không phân biệt được đâu là thông tin thật, đâu là giả, họ không biết cách bảo vệ dữ liệu cá nhân hay cảnh giác trước các chiêu trò lừa đảo trực tuyến. Nhiều vụ việc đã xảy ra chỉ vì một cú click nhầm, một tin nhắn tưởng chừng vô hại.
Do đó, cùng với việc phổ cập kiến thức số, một nhiệm vụ quan trọng khác là bảo vệ người dân trong không gian mạng. Không ít trường hợp bị lừa đảo, mất tiền, mất dữ liệu chỉ vì thiếu hiểu biết về công nghệ. Ở tỉnh Đồng Nai, chúng tôi từng gặp những trường hợp đáng tiếc, có người bị kẻ gian giả danh cán bộ Công an gọi điện yêu cầu cung cấp mã OTP; có người thông qua Zalo, Facebook bị các đối tượng lừa đảo chuyển tiền với lý do “nhận quà từ nước ngoài”; cũng có trường hợp bị đánh cắp hình ảnh, thông tin cá nhân để lập tài khoản giả mạo…
Những câu chuyện đó khiến chúng tôi càng hiểu rằng, nếu chỉ dạy người dân sử dụng công nghệ mà không dạy họ cách tự bảo vệ mình, thì việc phổ cập số vẫn chưa trọn vẹn. Vì thế, trong mỗi buổi hướng dẫn, bên cạnh thao tác kỹ thuật, chúng tôi luôn lồng ghép nội dung cảnh báo như cách nhận diện tin giả, chiêu trò lừa đảo, hoặc dấu hiệu của tội phạm mạng. Ở nhiều xã, phường lực lượng Công an đã phát tờ rơi, tổ chức đối thoại trực tiếp, thậm chí lập nhóm Zalo cộng đồng để cảnh báo kịp thời các vụ việc đáng ngờ.
Chúng tôi vừa dạy, vừa bảo vệ. Bởi trong kỷ nguyên số, mất cảnh giác đồng nghĩa với mất an toàn. Khi người dân biết cách kiểm chứng thông tin, không chia sẻ dữ liệu bừa bãi, không tin vào những lời mời gọi “ngọt ngào” trên mạng, đó chính là lúc công tác “Bình dân học vụ số” đạt được mục tiêu sâu xa nhất: Giúp người dân làm chủ và an toàn trong thế giới số.
Hình ảnh “người chiến sĩ - người thầy” trong hành trình số hóa
Nhiều người dân khi được hỏi đều nói rằng, hình ảnh cán bộ Công an ngồi bên cạnh hướng dẫn cài ứng dụng hay giúp khôi phục tài khoản đã trở nên rất gần gũi. Một bà cụ mà tôi từng hướng dẫn đã chia sẻ: “Tôi tưởng mấy cái này chỉ con cháu mới làm được, ai ngờ mấy chú Công an đến tận nhà, chỉ từng chút, tôi làm được rồi, thấy vui lắm.”
Lãnh đạo nhiều địa phương cũng khẳng định, Công an cơ sở đang là lực lượng tiên phong trong phong trào “Bình dân học vụ số”, vừa là người hướng dẫn, vừa là chỗ dựa tin cậy giúp người dân làm quen với công nghệ.
Hơn cả nhiệm vụ chuyên môn, đây là cách chúng tôi thực hiện lời thề “Vì nhân dân phục vụ” trong thời đại mới. Nếu trước đây người chiến sĩ Công an được biết đến qua hình ảnh giữ gìn trật tự, bảo vệ bình yên, thì hôm nay, chúng tôi còn đảm nhận vai trò “người thầy”, giúp dân tiếp cận tri thức số, bước vững vàng trên con đường chuyển đổi số quốc gia. Đó là một hành trình thầm lặng nhưng đầy tự hào, hành trình của những người chiến sĩ đang gieo “con chữ số” giữa thời đại 4.0.

Tuy nhiên, sau nhiều tháng cùng đồng đội đi đến từng thôn, từng xóm hướng dẫn người dân sử dụng định danh điện tử, tôi nhận ra một điều, đưa công nghệ đến với Nhân dân không chỉ là nhiệm vụ của riêng lực lượng Công an. Chúng tôi có thể đi đầu, có thể kiên trì “cầm tay chỉ việc”, nhưng để phong trào “Bình dân học vụ số” thực sự lan tỏa sâu rộng, chạm đến từng người dân, từng gia đình, thì cần hơn nữa sự chung tay của cả hệ thống chính trị, từ chính quyền địa phương, đoàn thể, doanh nghiệp cho đến trường học.
Bởi chuyển đổi số không chỉ dừng ở việc cài ứng dụng hay kích hoạt tài khoản, mà là một hành trình thay đổi tư duy, thói quen, cách sống của toàn xã hội. Mỗi người dân hiểu và chủ động tham gia vào quá trình ấy, đất nước sẽ tiến nhanh hơn trên con đường kiến tạo chính phủ số, công dân số, xã hội số.
Và đó cũng chính là điều tôi muốn chia sẻ trong kỳ tiếp theo, nơi câu chuyện không còn là nỗ lực của riêng lực lượng Công an, mà là sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội, cùng chung tay cho một phong trào mới mang tầm thời đại: “Hành trình kiến tạo xã hội số: Khi “Bình dân học vụ số” trở thành phong trào cách mạng mới.”